Dialog mbi seksualitetin

Lexuesi A.Themollari nga Korça i kërkon redaksisë sonë një prononcim mbi homoseksualitetin në Shqipëri. Mendojmë se, para se të shprehim opinionin tonë ngushtësisht mbi këtë temë, ia vlen ta vendosim atë në kontekstin në të cilin ndodhet, në atë të seksualitetit njerëzor në përgjithësi.

Seksualiteti human është një fenomen kompleks me shumë aspekte shprehjeje, arsyetimi mbi të cilin jo rrallë reduktohet në aktin seksual. Shkencat biologjike dhe psiko-sociologjike e ndajnë seksualitetin human, vetëm për qëllime studimi, në disa plane, por përtej këtij objektivizimi epistimiologjik, seksualiteti njerëzor  paraqitet si një fenomen unik e shumëfaqësh njëkohësisht, pasi aspektet biologjikë, psikologjikë dhe socialë të tij, pavarësisht dimensioneve dhe marrëdhënieve midis tyre, janë objektivisht organikë.

Karakteristika e organicitetit, është tipike e sensit të Natyrës dhe e evolucionit të saj, rregull nga i cili seksualiteti nuk bën përjashtim, përkundrazi, është një nga shprehjet më të rrjedhshme të tij. Kjo do të thotë se kur flasim për një aspekt të veçantë të seksualitetit, apo për një formë ekspresive të tij, flasim për një fenomen, dukuritë e të cilit janë të ndashme midis tyre vetëm për qëllime studimi o dialogu. I parë kështu, si një fenomen biopsikosocial, mund të vlerësohet edhe funksioni i seksualitetit si në projektimin në hapësirë-kohë nëpërmjet proliferimit të llojit, ashtu edhe në zhvillimin e personalitetit të individit njerëzor.

Organizata Botërore e Shëndetësisë i jep seksualitetit njerëzor përcaktimin e mëposhtëm:

“Seksualiteti është i ndikuar nga ndërveprimi mes faktorëve biologjikë, psikologjikë, socialë, ekonomikë, juridikë, historikë, fetarë dhe shpirtërorë të cilët pasurojnë dhe përforcojnë komunikimin dhe dashurinë midis njerëzve”.

Implikimet më kryesore të seksualitetit njerëzor janë të renditur si më poshtë:

• Biologjik:Në formulimin e konceptit të seksualitetit, faktori biologjik është ndoshta ai më i konsideruari, si për shkak të bazës biologjike të të gjitha sjelljeve, shprehjeve dhe shfaqjeve të personalitetit njerëzor, ashtu edhe për shkak të marrëdhënies së pandashme midis strukturës dhe formës në Natyrë, marrëdhënie e cila, në aspektin biologjik të seksualitetit përfaqësohet nga diferencimi në strukturën dhe në funksionet e organeve gjenitale të mashkullit dhe të femrës. Në planin biologjik njerëzit janë individë të seksualizuar nga sa lindin e gjer sa vdesin. Ndoherë, mbivlerësimi i aspektit biologjik çon në reduktivizëm, në konsiderimin e aktit seksual dhe e funksioneve të tij mbi proliferimin e llojit njerëzor si shprehja më e lartë e biologjisë së seksualitetit. Informacionet e shumtë të biologjisë molekulare dhe të neuroshkencave  japin tashmë një panoramë më të gjerë të biologjisë së seksualitetit dhe e vënë këtë të fundit në funksion të evolucionit të llojit jo vetëm nga pikpamja sasiore, por edhe e mbi të gjitha cilësore. Këto shkenca kanë nxjerrë në pah tashmë qartësisht edhe lidhjet e ngushta biologjike, biokimike, gjenetike dhe epigjenetike midis seksualitetit dhe imunitetit e madje kjo fushë e gjerë kërkimesh shkencore i ka hapur horizonte të rinj studimeve mbi imunitetin biologjik njerëzor.

• Social: Ky dimensioni seksualitetit është tërësisht i lidhur me aspektin erotik të tij, aspekt që kultivohet në mjedisin shoqëror e që shpesh merr shprehje e forma që pasqyrojnë kulturën dominante të kontekstit në të cilin individi njerëzor lind, rritet dhe maturohet edhe seksualisht. Është një fakt i njohur që bindjet e llojeve të ndryshme, konceptimet fetare, rregullat dhe normat që rregullojnë bashkëjetesën në një hapësirë dhe kohë të caktuar, gjithsa implikon termi “MbiUni” në psikologjinë moderne, ndikojnë drejtpërdrejt, në një masë apo në një tjetër, në shprehjen erotike të seksualitetit e bashkë me të, determinojnë edhe vetë shprehjet fizike të tij.

Socialiteti – karakteristikë bazë e qënies njerëzore – është i bazuar mbi komunikimin dhe seksualiteti i komunikuar nëpërmjet erotizmit përfaqëson cilësinë dhe nivelin  e interiorizimit nga ana e individëve, të normave dhe rregullave që çdo shoqëri aktualizon në kohë e në hapësirë. Ky proçes lidh shprehjet dhe normat individuale të seksualitetit me shprehjet dhe normat kolektive të tij, të cilat mund të jenë tipike të një grupi njerëzish që i bashkon një lloj rryme mendimi dhe një grup normash të pranuara, ashtu siç mund të jenë tipike të një konceptimi të caktuar fetar apo etnik, etj.. Normalisht, çdo shoqëri në histori i komunikon individit në mënyra e faza të ndryshme zhvillimi, idenë dhe normat e veta mbi seksualitetin. Edukimi seksual si një lëndë mësimore, në sistemet edukativë të shoqërive postmoderne, bën pjesë në këtë proçes.

• Psikologjik: Të jetuarit e të përjetuart psiqikisht të dimensioneve biologjikë e të atyre social të seksualitetit nxjerr në pah dimensionin psikologjik të tij. Mendime, fantazi erotike dhe seksuale, sjellje, zgjedhje apo tendenca seksuale, janë dukuri që bëjnë pjesë në dimensionin psikologjik të seksualitetit. Ky aspekt ka të bëjë më së shumti me ndjesinë e seksualitetit dhe ndikimin e këtij proçesi në marrëdhëniet shoqërore dhe shtrihet në sferën e emocioneve, sentimenteve, perceptimit të kënaqësisë, eksperiencave erotike dhe seksuale dhe nivelit të dijes në tërësi.  Fazat e ndryshme tëzhvillimit të personalitetit, që nga kur njeriu lind e më pas për tërë jetën, shënojnë edhe  nivelin e perceptimit dhe të eksperiencës së seksualitetit, apo më mirë të themi të shumëfaqshmërisë  së seksualitetit gjatë jetës. Duke qënë se seksi është momenti ku njeriu realizon perceptimin më të lartë biologjik të kënaqësisë, pikërisht në të shprehen edhe aspektet më të diferencuar të seksualitetit. Njohja shkencore e këtyre aspekteve ka sjellë në përgjithësi në rritjen e nivelit të perceptimit e të mendësimit  të gjegjshëm të seksualitetit e bashkë me të, edhe të personalitetit individual dhe kolektiv.

Këto tre aspekte, që përfshijnë në vetvete  edhe nënaspekte të tjerë, dëshmojnë qartë faktin se seksualiteti i njeriut nuk është një proçes statik, por dinamik e në këtë proçes, gjejmë edhe shprehjen individuale dhe atë plurale të homoseksualitetit.  Ky i fundit, duke qënë një shprehje e seksualitetit, konservon dhe kultivon po ashtu aspektet biologjikë, psikologjkë dhe social të tij.

Nuk është një fenomen modern, ka ekzistuar gjithnjë në shoqërinë njerëzore e jo vetëm në atë njerëzore. Në shumë gjitarë vërehen sjellje dhe faza të shprehjes së homoseksualitetit – tregues se kemi të bëjmë me një fazë apo shprehje të evoluzionit të seksualitetit e, bashkë më të, edhe të personalitetit. Çka do të thotë se jo domosdoshmërisht është një fazë e avancuar, por është thjesht një fazë që duhet të merret dhe analizohet si e tillë, nëse një analizë e tillë është e nevojshme për një individ apo për një shoqëri.

Sot vërejmë një tendencë në rritje të njohjes dhe pranimit të homoseksualitetit në planin shoqëror dhe në planin e normave dhe ligjeve që rregullojnë të drejtat themelore njerëzore dhe afirmimin social të tyre. Është një proçes që ka përfshirë, ku më shumë e ku më pak, të gjitha shoqëritë dhe vendet e botës, çka shënon një lloj evolucioni në njohjen e homoseksualitetit si shprehje e seksualitetit. Është një proçes që has edhe shumë rezistenca dhe është e natyrshme që të jetë kështu. Në historinë njerëzore, proçeset e afirmimit social, të çdo lloji qofshin, nuk janë zhvilluar kurrë pa fituar mbi rezistencën e kulturës dominante. Problemi nuk është vetëm i kësaj të fundit, por edhe i mjeteve dhe mënyrave që individi apo një grup social zgjedhin për të afirmuar të drejtat apo tendencat e tyre, në këtë rast ato seksuale. Çdo ekzagjerim në këtë drejtim, e vë vetë proçesin e njohjes sociale të tendencës në një pozicion të gabuar sa edhe të ngurtë, përveçse mund të marrë trajta raciste nga të dyja palët, nga ana e grupit social që kërkon pranimin e një lloj shprehjeje të seksualitetitsi dhe nga ana e shoqërisë, e cila ështe teatri shumëfaktorial  ku ky proçes ndodh. Vërehet, fjala vjen, se në Shqipëri, ka një dinamikë lëvizjeje për njohjen më të gjerë sociale të homoseksualitetit, ka tashmë edhe një kuadër ligjor rregullues të njohjes dhe shprehjes së tij edhe ka gjithashtu edhe një përfaqësim social të këtij proçesi, nëpërmjet organizatave të caktuara, siglat e të cilave ndryshojnë e përfshijnë gjithnjë e më shumë gërma të alfabetit latin. Në këtë drejtim, shqipja mund t’i ndihmojë, pasi është një gjuhë, alfabeti i së cilës ka 36 gërma. Problemi nuk është më ky, por sa pasqyrojnë këto shprehje realitetin e vërtetë social të një shoqërie e sa janë, fatkeqësisht, proçese të fryrë, të nxitur e të instrumentalizuar ideologjikisht apo politikisht, nga forca të ndryshme. Kjo është e rëndësishme të kuptohet, pasi ka të bëjë me dinamikën e zhvillimit të shoqërisë, në këtë rast, shqiptare, dhe perspektivën e karakteristikave e të vlerave të veçanta që kjo shoqëri konservon e që përfaqësojnë kontributin e saj në historinë e kulturës së popujve.

• 

  Shkodër, rrezikimi i ndërtesave të vjetra historike nga ndërtimet e reja

• 

  Emigrantët e kthyer hasin vështirësi të mëdha për t’u rifutur në tregun shqiptar të punës

• 

  Vonesat e rindërtimit, banorët e Ishmit presin edhe dimrin e tretë nën çadra

• 

  Birësimi i fëmijëve nga komuniteti LGBT, ministrja Bora Muzhaqi: Duhet diskutuar dhe menduar

• 

  Kush ka 3 shkelje vitin e fundit kalon në testim për rinovimin e patentës

• 

  Fermerët e Myzeqesë përshkallëzojnë protestat