Grupimi i grave “Artizanet e Vau Dejës”

Artizanet e qytezës së vogël të Vau Dejës janë bashkuar vitet e fundit në përpjekje jo vetëm për t’u vetëpunësuar, por edhe për të përcjellë traditat e pasura të zonës në punimin e veshjeve tradicioanale, por edhe të pëlhurërave. Artizanja Meliha Zyberaj thotë se, pas vitit 1997, një pjesë e grave të zonës u bashkuan duke krijuar grupin “Artizanet e Vau Dejës”.

“Unë jam nga fshati Mjedë edhe vij nga një zonë me traditë, ku nana ka punuar punë të ndryshme, n’a ka rritur me punën e dorës dhe n’a ka eduku me atë frymë. Fillova me një makinë të thjeshtë dore, kam punu disa vite dhe, avash-avash, lindi ideja; pse vetem unë? Kërkesat ishin në rritje, vajzat kërkonin paja të ndryshme dhe më lindi ideja që ta zgjeroj. Me kalimin e kohës filluam dikush tezgjah, dikush qëndrisje, dikush punë me grep. Krijuam kështu një grup grashë dhe ky është grupi i grave “Artizanet e Vau Dejës”, thotë ajo.

Në qytezën e Vau Dejës gërshetohen kulturat e zonave etnografike të Zadrimës, Mirditës, Pukës, por edhe Shkodrës. Në punishten e ngritur nga artizanja Zyberaj punojnë gra, të cilat me punimet e tyre sjellin pjesë të traditës së këtyre zonave.

Rexhina Rresatori është me origjinë nga Mirdita dhe punon si infermiere në Qendrën shendetësore Vau Dejës. Por pasioni i saj është punimi i pëlhurërave në tezgjah.

“Si profesion jam infermiere, por pas punës vij e punoj në tezgjah, sepse e kam pasion. Ka shumë kohë që e kam mësu. Nuk e kam trashëgim nga familja por, nga bashkëjetesa e mirditorëve me zadrimorët, unë kam mësu dhe kam punu”, thotë zonja Rexhina Rresatori.

Ndryshe nga zonat e tjera etnografike, Zadrima vazhdon të përdorë në jetën e përditëshme veshjet popullore, ç’ka ka bërë që të rritet interesi për punimin e tyre.

Përveç veshjeve tradicioale, në punishten “Zyberaj”, në Vau Dejës, enden edhe pëlhura në tezgjah, si çarçafët, apo mbulesat e tavolinave me motive të Zadrimës, të cilat, vitet e fundit, kanë gjetur një përdorin të gjërë jo vetëm në kuzhinat familjare, por edhe në bujtina dhe restorante. Kjo ka nxitur artizanen Zyberaj të eksperimentojë në prodhimin e fijës së mëndafshit, si pjesë e traditës së pëlhurërave të zonës së Zadrimës.

Megjithëse në një periudhë pandemie, artizanet e Vaut të Dejës kanë arritur t’ia dalin duke mos e ndërpresë asnjë ditë punën. Artizanja Zyberaj thotë se porositë janë të shumta jo vetëm brenda vendit, por edhe nga Amerika, Italia, Gjermania dhe shumë vende të tjera ku jetojnë emigrantët shqiptarë. Ndërkohë, megjithëse në pandemi, artizanet e Vau Dejës po synojnë të përcjellin traditën edhe tek të rejat e zonës.

“Këtë vit morëm një projekt të titulluar “Të rinjtë në iniciativë” me “Lëviz Albania”. Thamë që këtë zanat t’ja japim të rinjve. Janë rreth 60 të rinj e të reja që kanë marrë pjesë në këtë projekt. Gjatë periudhës që kam pasur rritjen e fshikzës së mëndafshit, i kam pasë vajzat çdo ditë. Kanë ardhë dhe kanë mbledhë gjethe me mu dhe i kanë ushqy. Gjithë kohës i kemi ba shërbimin me vajzat”, thotë ajo.

Si përfaqësuese e grave artizane të Vau Dejës, Meliha Zyberaj prej vitesh ka qenë e pranishme në panaire si brenda, ashtu edhe jashtë vendit. Ajo veçon panairet në Venecia, Milano, Kroaci, Bullgari, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut, ku artizanet e Vau Dejës kanë pasqyruar një pjesë të traditës së Veriut të Shqipërisë.

• 

  Habit ambasadori turk në Tiranë: Osmanët erdhën për të mbrojtur shqiptarët

• 

  Zhvarrimet e kundërshtarëve të diktaturës, vazhdojnë debatet për procedurat

• 

  ATP e bllokuar nga Kushtetuesja, por paditë rriten

• 

  Shifra të frikshme/ 3212 aksidente nga janari deri në nëntor të këtij viti, 165 jetë të humbura

• 

  Tirana feston Hanukkhah, festivalin e dritave të hebrenjve

• 

  100 vjet – Hasan Prishtina, Kryeministër i Shqipërisë: Ekspozitë me dokumente arkivore në Shkup, Prishtinë e Tiranë