Kanceri i gjirit

Për nga prekshmëria dhe vdekshmëria, renditet në vendin e parë në sëmundshmërinë e popullsisë femërore në tërë botën e industrializuar. Kontinenti amerikanoverior (SHBA dhe Kanadaja) rezulton të ketë prekshmërinë më të lartë, zbulohen çdo vit 90 raste në 100.000 gra. Në Europë dhe në Australi të dhënat tregojnë për një përhapje paksa më të ulët. Në vendet e BE, fjala vjen, çdo vit preken 300.000 gra nga kjo sëmundje. Afrika Qendrore, Amerika Latine  dhe Europa Lindore kanë parametra shumë më të ulët, pothuajse të përgjysmuar në krahësim me Perëndimin, ndërsa në Japonim kanceri i gjirit është fare pak i përhapur. Në përgjithësi në Azi e në Afrikë është shumë më pak i përhapur se sa në Perëndim.

Sipas kërkuesve shkencorë në këtë fushë, këto diferenca kanë të bëjnë jo vetëm me pozicionin gjeografik dhe shkallën e zhvillimit industrial, por parasëgjithash me stilin e të jetuarit, mjedisin dhe ushqimin.

Kanceri i gjirit shfaqet rrallë ndër gratë e moshës nën 30 vjeçare, ndërsa prekshmëria rritet gjer edhe në pesë herë më shumë ndër gratë që janë pranë menopauzës.

Studimet tregojnë se familjariteti me këtë lloj kanceri rrit  rrezikun, por kjo nuk do te thotë se sëmundja është gjenetikisht e trashëgueshme në të gjitha rastet. Konsiderohet i trashëgueshëm vetëm kur kanceri i gjirit shpreh dy onkogjene, BRA 1 dhe BRA 2të cilët gjenden respektivisht në kromozomën 3 dhe në kromozomën 17, por këto rastë përbëjnë  një përqindje të vogël (5-10 %) të të gjitha neoplazive të gjirit.

Në Shqipëri kanceri i gjirit është mjaft i përhapur, rreth 500 raste të rinj çdo vit, shifër e lartë për popullsinë femërore të moshës mbi 30 vjeç të vendit.

Problem themelor në Shqipëri mbeten studimet e mirëfillta mbi shkaqet lokale të  përhapjes së kësaj sëmundjeje, vdekshmëria prej së cilës është në vendin e parë në renditjen e shkaqeve të vdekshmërisë prej sëmundjeve në popullsinë femërore të vendit. Një tjetër problem mbetet ngritja dhe funksionimi i sistemit parandalues. Edhe pse në vitet e fundit ka një përmirësim të ndjeshëm në tërë sistemin shëndetësor të diagnostikimit të sëmundjeve të popullsisë femërore, në specifikë, diagnostikimi i kësaj sëmundjeje në Shqipëri bëhet ende në fazë të avancuar, për shkak se kontrolli periodik i grave tek mjekët specialistë nuk është ende një praktikë gjerësisht e përdorur apo e detyrueshme nga ana e sistemit shëndetësor kombëtar.

• 

  Vaji i palmës favorizon përhapjen e kancerit

• 

  Dita Botërore kundër HIV-AIDS – Më shumë meshkuj nën 20 vjeç të prekur në Shqipëri

• 

  Omicron – varianti i ri i COVID-19 i identifikuar në Afrikën e Jugut

• 

  Vdekshmëria foshnjore, Shqipëria është vendi me bilancin më negativ në kontinent

• 

  Pfizer në kaos/ E punësuara vodhi dokumentet konfidenciale për vaksinën antiCovid dhe ia mbathi

• 

  BE rekomandon përdorimin e pilulës së Merck kundër COVID-19